Ekonomik – szkoła z tradycjami

Kiedy się powie Racibórz przed oczyma pojawia się panorama obwiedzionego wstęgą Odry tysiącletniego miasta, z jego domami, wieżami, kościołami a także kominami licznych zakładów przemysłowych. Racibórz, miasto szczególne, niegdysiejsza stolica Górnego Śląska, które – jak w soczewce – kumuluje kulturę śląską, polską, niemiecką, morawską i żydowską oraz spuściznę duchową z kręgu katolickiego, ewangelickiego i judaistycznego, jest dobitnym przykładem miasta posadowionego w samym sercu Europy, doświadczonego przez historię, tak tutaj bogatą w wydarzenia. Jednym z najważniejszych tutaj w Raciborzu punktów, gdzie historia przenika teraźniejszość i wytycza wzorce na przyszłość posadowił się na samym starym mieście i od XIV w. trwa, skrywając najpiękniejsze tradycje kolejnych pokoleń. Chodzi o zespół dawnego klasztoru Panien Dominikanek, jednego z głównych rozsadników kultury duchowej i materialnej na Śląsku. Genius loci tego miejsca nie zaginał, wręcz przeciwnie wpływa ożywczo na nas współczesnych i znakomicie wróży na przyszłość. Tak, jak kiedyś tutaj przez pięć stuleci żyły i tworzyły niezwykły świat duchowy i cywilizacyjny mniszki dominikańskie, tak dziś kolejne pokolenia młodzieży otrzymują szeroką ludzką formację i wykształcenie przygotowując się do tego, aby wejść w dorosłe życie i pomnażać polską spuściznę cywilizacyjną.

Najpierw konwent dominikanek, który wsławił się świętym życiem córki jego fundatora, księcia raciborskiego Przemka, Ofki Piastówny, stał się niezwykłym miejscem rozwoju duchowości, kultury i cywilizacji promieniującym szeroko w ziemi śląskiej. Kontynuatorami najlepszych tradycji intelektualnej klasztoru były kolejne instytucje szkolne mieszczące się w dawnych gmachach klasztornych, Królewskie Ewangelickie Gimnazjum (Königliches Evangelisches Gymnasium) następnie Zespół Szkół Ekonomicznych. Ponadto 200 lat temu zostało założone w Raciborzu Królewskie Ewangelickie Gimnazjum. Tradycję tej wszechnicy kontynuuje Zespół Szkół Ekonomicznych.

KRÓLEWSKIE GIMNAZJUM EWANGELICKIE (1827–1945)

2 czerwca 1819 r. – W dawnym klasztorze franciszkańskim na Bronkach w Raciborzu decyzją króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III otwarto Królewskie Ewangelickie Gimnazjum Męskie. Pierwszym dyrektorem został Karol Linge

7 stycznia 1827 – Uroczyste przeniesienie do dawnego klasztoru dominikanek Królewskiego Gimnazjum Ewangelickiego

1827 – Dawny budynek klasztorny przystosowano do roli obiektu szkolnego

1832 – Maturę zdał Jan Besta, nauczyciel i pisarz, w 1838 r. rozpoczął pracę jako nauczyciel w Raciborzu, w 1845 r. u został profesorem seminarium nauczycielskiego w Głogówku. był autorem polsko-niemieckiej książki do czytania dla katolickich szkół elementarnych, która ukazała się drukiem kilkakrotnie w latach 1860-1872 i Niemieckich wypisów oświatowo-wychowawczych dla katolickich seminariów nauczycielskich, opracował wraz z E. Richterem Elementarz dla szkół dwujęzycznych

1842 – Maturę w gimnazjum zdał Emanuel Smołka, bojownik o polskość Śląska założyciel Towarzystwa pracujących dla Oświaty Ludu Górnośląskiego i współzałożyciel Polskiego Klubu Narodowego

1856 – W szkole uczyło się 523 uczniów.

10 kwietnia 1856 – Wprowadzono w szkole zajęcia z języka polskiego – nauczycielem został katecheta, ks. Eugeniusz Biernatzki, który od 1846 r. udzielał prywatnie uczniom gimnazjum nauki języka polskiego

1860 – Baron Nataniel Anzelm Mayer von Rothschild podarował szkole mumię egipską. Jest to żyjąca ok. 800lat przed Chrystusem kobieta, która w momencie śmierci miała ok. 20 lat. Jej miano: Dżed-Amonet-ius-anch. Była córką Anch-Chonsu, balwierza świątynnego z Memfis.

1869 – W szkole uczyło się 691 uczniów. Księgozbiór liczył ok. 9 000 tomów. W tym roku z okazji jubileuszu 50-lecia szkoły zorganizowano uroczysty przemarsz uczniów i grona pedagogicznego przez miasto

1871–1877 – W gimnazjum uczniem był Józef Rostek, późniejszy założyciel Śląskiego Towarzystwa Pomocy Nauk i Polskiego Towarzystwa Górnoślązaków

Lata siedemdziesiąte XIX w – Do gimnazjum uczęszczał Jerzy Wilhelm graf von Arco, niemiecki naukowiec i wynalazca z dziedziny radiotelegrafii i radiofonii. Pod koniec 1897 r. udało im się uruchomił pierwszą w Niemczech stację nadawczą, która znajdowała się w Sakrow. 6 grudnia 1907 r. dokonał udanego eksperymentu, który dotyczył bezprzewodowego przesłania głosu ludzkiego.

Lata siedemdziesiąte XIX w – Uczniem gimnazjum był Bernard Proskauer, raciborski Żyd niemiecki chemik, bakteriolog i higienista, profesor tytularny. Od 1874 r. pracował wspólnie z Robertem Kochem od 1878 kierował własnym laboratorium chemicznym. Większość prac Proskauera dotyczyła zagadnień oczyszczania ścieków i dezynfekcji wody. Razem z Richardem Pfeifferem był redaktorem dwutomowej encyklopedii higieny

1873 – Gimnazjum, choć ewangelickie, stało się równe wyznaniowo. Od początku bowiem zawsze przeważała grupa uczniów wyznania katolickiego, uczniami byli też żydzi

1874–1885 – Przy gimnazjum działała dwuklasowa szkoła wstępna

Po 1877 – Przebudowano skrzydło zachodnie szkoły

1881 – Oddano do użytku uczniów nową salę gimnastyczną

1882–1883 – W gimnazjum pobiera naukę Jan Kasprowicz, późniejszy wybitny dramaturg, pisarz, poeta i krytyk literacki

Lata osiemdziesiąte –Podwyższono o jedną kondygnację budynek szkolny od strony ul. Gimnazjalnej

1887 – Maturę zdał Józef Marcin Nathan, dziś sługa Boży, biskup ołomuniecki dla pruskiej części archidiecezji, twórca miasta miłosierdzia z największym wówczas na świecie szpitalem dla nerwowo i umysłowo chorych w Branicach

1890 – Rozpoczął naukę w gimnazjum Ferdynand Mikołaj Andrzej Piontek, późniejszy wikariusz kapitulny archidiecezji wrocławskiej (1945 r.), następnie (1947 r.) pierwszy biskup w Görlitz

1893 – Maturę zdał Karol Franciszek Ulitzka, późniejszy duchowny, twórca i przewodniczący Katolickiej Partii Ludowej Górnego Śląska – odłamu partii Centrum, przywódca niemieckiej Prowincji Górnośląskiej, proboszcz w kościele św. Mikołaja w Raciborzu–Starej Wsi, latem 1919 odbył podróże dyplomatyczne do Paryża, Londynu i Rzymu w sprawie niepodległości Górnego Śląska. Gdy jednak jego próby zakończyły się fiaskiem, zaczął ostro krytykować opcję niepodległościową, jako utopię, niemożliwą do zrealizowania i dążył do przyłączenia Górnego Śląska do Niemiec. W 1919 brał udział w utworzeniu Zjednoczonych Związków Górnoślązaków Wiernych Ojczyźnie (, których głównym zadaniem była niemiecka propaganda plebiscytowa. Przywódca Prowincji Górnośląskiej. Więzień nazistowskiego obozu koncentracyjnego Dachau, po II wojnie światowej współorganizator struktur CDU

1900 – Maturę zdał Adolf Kaschny, późniejszy nadburmistrz Raciborza, polityk, przewodniczący Zjednoczonych Związków Górnoślązaków Wiernych Ojczyźnie

1906 – W szkole uruchomiono seminarium pedagogiczne

1907 – Maturę uzyskał Emil Schramek/Szramek, późniejszy błogosławiony męczennik, kapłan diecezji katowickiej, dr historii i działacz polonijny

1912 – Uczniem gimnazjum Uczniem był Józef Feliks Gawlina, późniejszy nominat arcybiskup metropolita warszawski (1939), biskup polowy Wojska Polskiego (1933–1945), opiekun duchowy Polaków na emigracji i generał dywizji Wojska Polskiego. Jego zasługą było zbudowanie polskiej kaplicy w podziemiach Bazyliki Watykańskiej Św. Piotra. 29 listopada 1952 został mianowany arcybiskupem tytularnym Madito. Brał udział w dwóch pierwszych sesjach Soboru Watykańskiego II jako sekretarz Komisji dla spraw Biskupów i Diecezji. Z gimnazjum usunięty „z wilczym biletem” za uczestnictwo w nielegalnym polskim kółku samokształceniowym. W 1914 roku ukończył Królewskie Pruskie Gimnazjum w Rybniku

Po 1914 – Zlikwidowano w szkole lektorat języka polskiego

1919 – Odremontowano aulę wzniesioną w 1881 r.

1925 – Remonty w szkole, w tym przebudowanie sali gimnastycznej

1934 – Staraniem dyrektora Alfreda Lowaka gimnazjum otrzymało za patrona Dietricha Eckarta (1868–1923), nazisty, dziennikarza i polityka, współzałożyciela NSDAP

1934 – Maturę w gimnazjum zdał Herbert Hupka, działacz Ziomkostwa Ślązaków i Związku Wypędzonych w Niemczech

1938 – Biblioteka szkolna liczyła 17 000 woluminów w tym 12 cennych woluminów, w tym Somnium Scipionis Cycerona, wydany w 1485, czy Biblię w tłumaczeniu św. Hieronima z 1477 oraz Złotą Legendę Jakuba z Voragine (1485); jako składniki biblioteki nauczycielskiej (były jeszcze uczniowskie dla zgrupowanych klas – np. starsze klasy – 2 000 tomów): 28 inkunabułów, 200 ksiąg drukowanych przed 1600 r.

1944 – W wojennych warunkach obchodzono 125-lecie gimnazjum, szkoła liczyła 500 uczniów i 15 nauczycieli, dyrektorem był dr Alfred Lowak. Pamiątką byłą wówczas wydana okolicznościowa broszura napisana przez profesora Edmunda Foerstera

Wrzesień 1944 – Gimnazjum w swe mury przyjęło uczniów z wysiedlonego gimnazjum realnego przeznaczonego na lazaret

Styczeń 1945 – Po świętach Bożego Narodzenia budynek gimnazjum zajęło wojsko niemieckie, czym zamknęło 125-letnią działalność szkoły

DYREKTORZY:

Karol Linge                             1819 – 1828

Edward Hänisch                     1828 – 1845

Fryderyk Melhorn                  1845 – 1852

Juliusz Sommerbrodt              1853 – 1854

Wilhelm Artur Passow           1855 – 1858

Gustaw Wagner                     1858 – 1863

Karol Henryk Scheibel          1863 – 1867

Ludwik Gädke                         1868 – 1872

Rudolf Künstler                      1873 – 1877

Fryderyk Kirchner                  1877 – 1882

Otto Korn                               1882 – 1883

Ryszard Thiele                      1884 – 1892

Gustaw Radtke                      1892 – 1906

Otto Miller                             1906 – 1908

Henryk Schwarz                   1908 – 1919

Linus Patschovsky                1919 – 1925

Maks Schustala                      1925 – 1934

Alfred Lowak                          1934 – 1945

ZESPÓŁ SZKÓŁ EKONOMICZNYCH (od 1945)

8 sierpnia 1945 – Dyrektorem szkoły został Edward Layer i podjął proces odbudowy częściowo zniszczonych budynków oraz organizowania na nowo zajęć lekcyjnych

20 września 1945 – Rozpoczął się nowy rok szkolny w polskiej szkole: do nauki przystąpiło 40 uczniów, w tym 25 dziewcząt. Powstało Państwowe Koedukacyjne Gimnazjum Handlowe

1946–1954 – Proces odbudowy, porządkowania i modernizacji szkoły

1948 – Księgozbiór szkolny składał się z 522 woluminów

1951 – Powstało Państwowe Liceum Administracyjno-Handlowe

1952 – Szkoła otrzymała nazwę Technikum Finansowego, które zostało podporządkowane Ministerstwu Finansów

1952–1953 – W szkole miały miejsce remonty i podjęto odbudowy zniszczonej w 1945 r. sali gimnastycznej

1954 – Szkoła otrzymała nazwę: Technikum Rachunkowości

1957 – Przy szkole uruchomiono internat dla uczennic ulokowany w willi przy ul. Ogrodowej (istniał do 1980 r.)

1958 – Zespół szkół składał się odtąd z: 5-letniego Technikum Ekonomicznego, 2-letniej Zasadniczej Szkoły Handlowej, Technikum Ekonomicznego dla Pracujących, Zasadnicza Szkoła Handlowa dla Pracujących i Technikum Ekonomiczne dla Pracujących

1958 – W szkole gościła wdowa po Janie Kasprowiczu, Maria

1962 – Liceum Ekonomiczne za patrona otrzymało dawnego absolwenta Królewskiego Gimnazjum, Emanuela Smołki

1967 –Technikum Ekonomiczne zostało podporządkowane kuratorium oświaty w Opolu

1973 – W szkole zorganizowano sesję popularno-naukową z okazji 500 rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika. Zaproszono na nią wszystkie szkoły średnie z Raciborza

1974 – Szkołę zreorganizowano w Zespół Szkół Ekonomicznych z technikum i zasadniczą szkołą zawodową. Powstało też Policealne Studium Zawodowe, które działało do 1982 r.

1980 – W szkole odbyła się wojewódzka olimpiada ekonomiczna

1985 – Zespół szkół składał się z: Liceum Ekonomicznego, Liceum Zawodowego i Zasadniczej Szkoły Handlowej

1991 – Zainaugurowało swą działalność Liceum Handlowe

1995 – Uruchomione zostało Liceum Techniczne; w tym roku księgozbiór szkolny składał się z ponad 15 000 woluminów

2013 – Grono pedagogiczne Zespołu Szkół Ekonomicznych w Raciborzu zdecydowało się ogłosić patronką szkoły księżniczkę Ofkę. Sprawa trafiła na forum Rady Powiatu

25 lutego 2014 – Rada Powiatu Raciborskiego zatwierdziła patronat Ofki dla Zespołu Szkół Ekonomicznych w Raciborzu

6 lutego 2020 – Wizyta w szkole konsul generalnej Węgier z Krakowa prof. Adrienne Körmendy

DYREKTORZY:

Edward Layer                         1945 – 1951

Antoni Polednik                     1951 – 1952

Maria Mrzygłód                     1952 – 1970

Zygmunt Noworyta               1970 – 1980

Henryka Baranowska           1980 – 1988

Marian Zyman                       1988 – 1990

Franciszek Jaskot                   1990 – 2002

Zenon Sochacki                      2002 – 2018

Paweł Ptak                               2018

dr Piotr Stefaniak: krakowski pisarz i historyk, autor ponad trzydziestu książek z dziedziny monastycyzmu i hagiografii, pasjonat, od lat zgłębia naukowo ponad tysiącletnie więzy łączące oba narody, polski i węgierski. Ponadto aranżuje polsko-węgierskie inicjatywy społeczno-kulturalne.

Od 2019 roku przyjaciel naszej szkoły.